فیلمنامه اسکلت هر فیلمی است. در اصل این پایه‌ی داستانی است که بقیه اجزای فیلم را تعیین می‌کند. برای ساختن یک فیلم عالی لزوماً به فیلمنامه بینقص نیاز ندارید، اما فیلمنامه عالی می‌تواند قدمی بزرگ در روند شروع تولید یک فیلم عالی باشد. فیلم‌های بی‌شماری با فیلمنامه‌های عالی وجود دارند، اما تعداد کمی از آنها با شخصیتپردازی و خط داستانی واقعاً درخشانشان شناخته می‌شوند. بعضی از این فیلم‌ها حتی برنده اسکار بهترین فیلمنامه اصلی هم نشدند، اما باز هم دلیلی بر این نیست که آنها جزو بهترین فیلمنامه‌های تاریخ سینما نباشند. در کنار کازابلانکا (که اکثریت سینما دوستان موافقند نزدیک‌ترین فیلمنامه به فیلمنامه بینقص است که تا به حال نوشته شده)، فیلم‌هایی که در ادامه معرفی می‌شوند از بهترین فیلنامه‌های تاریخ سینما هستند.
1. محله چینی‌ها (Chinatown)
- سال تولید:1974
- نویسنده: رابرت تاون
- کارگردان: رومن پولانسکی
- بازیگران: جک نیکلسون، فی داناوی
- امتیاز روتن تومیتوز: 99 از 100
فیلمنامه‌ای که رابرت تاون برای فیلم «محله چینی‌ها» نوشته همیشه جزو فیلمنامه‌های بینقص تاریخ در نظر گرفته می‌شود. داستان پیچیده فیلم لحن نوآر کلاسیک آن را با حسی مدرن ترکیب می‌کند تا در نهایت فیلمی خلق شود که هم ادای احترامی به گذشته باشد و هم فیلمی کاملاً شایسته‌ی دهه‌ی هفتاد.
این فیلم در ژانر کارگاه خصوصی که از زیرژانرهای محبوب نوآر در آن سال‌ها بود ساخته شده است. جیک گیتس (جک نیکلسون)، کارآگاهی خصوصی، از توطئه‌ای پرده برمی‌دارد که همزمان شامل قتل، ثروت و مسائلی مربوط به تامین آب کالیفرنیا است. هنر درخشان فیلمنامه در مطرح کردن تمام این رمز و رازها به گونه‌ای است که برای مخاطب کاملاً قانع کننده است و ابداً گیج کننده نیست. این نکته در کنار پایانی فراموش نشدنی و دیالوگ‌هایی که در ذهن طرفداران فیلم در سراسر جهان ریشه دوانده است، محله چینی‌ها را به کلاسیک جاودانه‌ای در زمینه‌ی فیلمنامه نویسی هالیوود تبدیل کرده است.
2. سکوت بره‌ها (The Silence Of The Lambs)
- سال تولید: 1991
- نویسنده: تد تلی (بر اساس رمان سکوت بره‌ها نوشته‌ی توماس هریس)
- کارگردان: جاناتان دمی
- بازیگران: جودی فاستر، آنتونی هاپکینز، اسکات گلن، تد لواین
- امتیاز روتن تومیتوز: 99 از 100
فیلم «سکوت بره‌ها» آنقدر در سینما شناخته شده و محبوب است که شاید خیلی‌ها ندانند بر اساس یک رمان ساخته شده است، دلیل این محبوبیت هم چیزی نیست جز قدرت و هنر فیلمنامه‌ی تد تالی. حتی با وجود سریال تلویزیونی ساخته‌ی برایان فولر در مورد هانیبال که مدت‌ها بعد از این فیلم پخش شد، باز هم این فیلم چیزی است که بیشتر مردم هنگام فکر کردن به هانیبال لکتر به یاد می‌آورند.
درخشش فیلمنامه «سکوت بره‌ها» در چگونگی ترکیب عبور کلاریس استارلینگ از تروماهای شخصی‌اش با داستان شکار قاتل معروف، بوفالو بیل است. همه اینها با کارگردانی درخشان جاناتان دمی و بازی‌های باورنکردنی جودی فاستر و آنتونی هاپکینز ، فیلم را به یکی از هیجان‌انگیزترین فیلم‌های جنایی و یکی از معدود فیلم‌هایی تبدیل کرده است که جوایز اسکار را در شاخه‌های مختلف جارو کرده است. لازم به ذکر نیس که منبع همه‌ی این افتخارات فیلمنامه بینقص اثر است.
3. انگل (Parasite)
- سال تولید: 2019
- نویسنده: بونگ جون-هو
- کارگردان: بونگ جون-هو
- بازیگران: سونگ کانگ-هو، لی سون-کیون، چو یئو جئونگ، چوی وو-شیک، پارک سو-دام
- امتیاز روتن تومیتوز: 99 از 100
فیلم «انگل» به کارگردانی بونگ جون-هو و محصول کره جنوبی، فیلمی است که مرزهای سینمای بین‌المللی را در صنعت فیلم آمریکا شکسته است و جایگاه خود را در تاریخ سینما تثبیت کرده است. «انگل» اولین فیلم غیرانگلیسی زبان تاریخ است که برنده بهترین فیلم آکادمی اسکار شده است و علاوه بر آن پنج جایزه در بخش‌های دیگر را هم دریافت کرده است.
چیزی که باعث شده این فیلم بسیار تاثیرگذار باشد، مضامین جهانی فیلمنامه آن است. داستانی درمورد سطح زندگی و کارهایی که مردم محاضرند برای رسیدن به زندگی بهتر انجام دهند. مهم نیست در کجا زندگی کنید و چه زبانی داشته باشید، احتمالاً زمانی بوده که فردی پولدار را دیده‌اید به این فکر کرده‌اید که جای او بودن چگونه خواهد بود. این داستان فیلم «انگل» است. خانواده کیم که خانواده‌ای فقیر هستند و به سختی زندگی می‌کنند، به زندگی خانواده‌ی پارک ثروتمند راه می‌یابند و بعد از آن حرص، آز و خشونت با ماجراهایی فوق العاده هیجان‌انگیز و ترسناک زندگی این خانواده را تغییر می‌دهد.
۴. فارگو (Fargo)
- سال تولید: 1996
- نویسنده: جوئل و ایتن کوئن
- کارگردان: جوئل کوئن
- بازیگران: فرانسیس مک‌دورمند، ویلیام اچ میسی، استیو بوشمی، استیو پارک
- امتیاز روتن تومیتوز: 94 از 100
جوئل و اتان کوئن به دلیل سبک نویسندگی منحصر به فرد و محبوب آمریکاییشان شناخته می‌شوند. آنها تقریباً بهتر از هر فرد دیگری تجربه‌ی زندگی و فرهنگ آمریکایی را روایت می‌کنند و فیلم کمدی-جنایی «فارگو» هم که نقطه‌ی اوج این روایات است به عنوان شاهکار آنها نام برده می‌شود.
جری لوندگارد، مردی که نقشه‌ی ربودن همسرش را کشیده است تا از پدرشوهرش باج بگیرد، و مارج، کارآگاهی که باید درباره زمانی که نقشه جری به طرز وحشتناکی اشتباه پیش می‌رود، تحقیق کند، دو قهرمان اصلی این فیلم هستند. فیلمنامه بینقص اثر به سبک مخصوص کوئن خنده‌دار است، اما در کنار آن راهی پیدا می‌کند که شما را وادار کند زمانی که لازم است، به شخصیت‌ها و داستانشان اهمیت دهید.
۵. خانواده اشرافی تننبام (The Royal Tenenbaums)
- سال تولید:2001
- نویسنده: وس اندرسن
- کارگردان: وس اندرسن
- بازیگران: دنی گلاور، جین هکمن، آنجلیکا هیوستون، بیل مری، گوئینت پالترو، بن استیلر، لوک ویلسون
- امتیاز روتن تومیتوز: 81 از 100
هیچ کس مثل وس اندرسن فیلم نمی‌سازد. فیلم‌های او به قدری خاص طراحی شدهاند که واقعاً تصور این‌که در صفحه چگونه خواهند بود قبل از تولیدشان دشوار است. قدرت نوشتن اندرسن نقطه‌ی قوت اوست و طنز و شخصیتپردازی داستان‌هایش فقط می‌تواند از ذهن خودش بیرون بیاید. از بهترین نمونه‌های کارهای او فیلم کمدی «خانواده اشرافی تننبام» است که فیلمنامه‌ی آن را با همکاری اوون ویلسون نوشته است .
این فیلم داستان اعضای مختلف خانواده عجیب و غریب و نه چندان موفق تننباوم را دنبال می‌کند که برای اولین بار پس از مدت‌ها دور هم جمع می شوند. چیزی که فیلمنامه را به یادماندنی و خاص می‌کند این است که چگونه کمدی از منظر دراماتیک داستان برمی‌خیزد. داستان مفهومی ذاتاً کمدی ندارد، شخصیت‌ها اتفاقاتی بسیار جدی را پشت سر می‌گذارند، اما با جزییاتی که اندرسون و ویلسون از آن استفاده می‌کنند، نمی‌توانید کمدی را در دل فیلم نادیده بگیرید.
6. پدرخوانده (The Godfather)
- سال تولید: 1972
- نویسنده: ماریو پوزو، فرانسیس فورد کوپولا
- کارگردان: فرانسیس فورد کوپولا
- بازیگران: مارلون براندو، آل پاچینو، جیمز کان، ریچارد اس. کاستلانو، رابرت دووال، استرلینگ هایدن، جان مارلی
- امتیاز روتن تومیتوز: 97 از 100
اقتباس فرانسیس فورد کاپولا از رمان «پدرخوانده» ماریو پوزو یک شاهکار است و یک مجموعه‌ی تلویزیونی کامل در مورد ساخت این فیلم ساخته شده است. تعداد کمی از فیلم‌ها در تاریخ سینما توانستند تاثیر فرهنگی که «پدرخوانده» داشته را داشته باشند و حتی احتمالاً تعداد کمتری از آنها در آینده این تاثیر را خواهند داشت. طنین باورنکردنی داستان در تاریخ هم با فیلمنامه شروع می‌شود.
پوزو و کاپولا با همکاری هم فیلمنامه بینقص درباره‌ی داستان مایکل کورلئونه نوشتند که به دنیای تاریک خانواده‌اش و خانواده جنایتکار کورلئونه کشیده می‌شود. این فیلمنامه داستانی پیچیده دارد که از مافیا به عنوان استعاره‌ای برای خانواده استفاده می‌کند و با خیانت، مرگ وفاداری‌ها طرحی داستانی می‌بافد که در آزمون زمان به عنوان یک حماسه واقعی برای نسل‌ها سربلند شده است.
7. همه چیز درباره ایو (All About Eve)
- سال تولید:1950
- نویسنده: جوزف ال. منکیه‌ویچ
- کارگردان: جوزف ال. منکیه‌ویچ
- بازیگران: بت دیویس، آن بکستر، جرج سندرز، سلست هولم، گری مریل، هاگ مارلو، گرگوری راتوف
- امتیاز روتن تومیتوز: 99 از 100
اگر یک چیز وجود داشته باشد که هالیوود دوست دارد، داستان‌های مربوط به صنعت سرگرمی (سینما، تئاتر و …) است. «همه چیز درباره حوا» اثر جوزف ال. مانکیویچ یکی از محبوب‌ترین فیلم‌ها در این زمینه است، زیرا داستانی است که محدود به زمان خاصی نیست و همواره در تاریخ با گذشت زمان، یک نسل از بازیگران و هنرمندان خواه ناخواه باید جای خود را به نسل بعدی بدهند. درست همان اتفاقی که در فیلم می‌افتد.
در فیلم «همه چیز درباره ایو» مارگو هنرپیشه‌ای شناخته شده در برادوی است که با ورود ایو، بازیگر جوانی که همه‌ی توجه‌ها را به زندگی شخصی و حرفه‌ای خود جلب کرده است، احساس می‌کند قدیمی و تکراری شده است. داستان فیلم داستانی درباره‌ی حسادت و طبیعت بی‌رحم هنرمند بودن در صنعت سرگرمی است که با دیالوگ‌های بامزه و داستانی که شما را در درام غرق می‌کند، یکی از کلاسیک‌های واقعی هالیوود است.
8. پالپ فیکشن (Pulp Fiction)
- سال تولید: 1994
- نویسنده: کوئنتین تارانتینو
- کارگردان: کوئنتین تارانتینو
- بازیگران: جان تراولتا، ساموئل ال. جکسون، اوما تورمن، بروس ویلیس، هاروی کایتل،
- امتیاز روتن تومیتوز: 92 از 100
اغلب از کوئنتین تارانتینو به عنوان یکی از بهترین فیلمنامه‌نویسان تاریخ یاد می‌شود. فیلمنامه‌هایی او با سبک خاص و جسورانه بر یک نسل کامل از علاقه‌مندان به سینما تأثیر گذاشته است و باعث شده همه‌ی سینماگران و علاقه‌مندان هر تفکر و نظری که پیش از این داشته‌اند کنار بگذارند و به عشق خود نسبت به فیلم‌های با بودجه‌ی اندک او که به شاهکار تبدیل شدهاند اعتراف کنند. در صدر فهرست فیلمنامه بینقص و باورنکردنی تارانتینو، «پالپ فیلکشن» یک شاهکار محسوب می‌شود.
این فیلم یکی از به یاد‌ماندنی‌ترین فیلم‌های دهه 90 است که با شیوه‌ی روایت خاص خود که به طور هدفمند و برای رسیدن به جلوه هنری، صحنه‌ها را خارج از ترتیب زمانی قرار داده است، تماشاگران را شگفت‌زده کرد. این فیلم درباره آدم‌های مختلفی است که زندگی‌شان به شیوه‌های خطرناک و سختی به هم گره می‌خورد. دیالوگ‌های تارانتینو هم تند است و لحنی خاص برای فیلم ایجاد می‌کند که باعث می‌شود نام «پالپ فیکشن» (داستان عامه پسند) کاملا برازنده‌ی فیلم باشد.
9. درخشش ابدی ذهن پاک (Eternal Sunshine Of The Spotless Mind)
- سال تولید: 2004
- نویسنده: چارلی کافمن
- کارگردان: میشل گوندری
- بازیگران: جیم کری، کیت وینسلت، کیریستن دانست، مارک رافلو، الایجا وود، تام ویلکینسون
- امتیاز روتن تومیتوز: 92 از 100
گاهی اوقات بهترین راه برای انتقال حس و موضوعی واقعی و انسانی، پنهان کردن آن با چیزهای تخیلی و پوچ است. این همان کاری است که «درخشش ابدی ذهن پاک» برای نشان دادن زیبایی‌های خاطرات انجام می‌دهد. چارلی کافمن، فیلمنامه‌نویس این فیلم، یکی از بهترین‌ها در خلق سناریوهای دیوانه‌کننده است که احساسات قوی‌تری نسبت به سایر درام‌های مطلق برمی‌انگیزند.
در این فیلم، جوئل (جیم کری) تحت یک عمل پزشکی رادیکال قرار می‌گیرد تا حافظه‌ی خود را از خاطرات کلمنتین (کیت وینسلت)، دوست دختر سابقش پاک کند، زیرا متوجه شده است که او نیز چنین عملی را انجام داده. در طول عمل، جوئل می‌بیند که تمام خاطرات شادی که از رابطه‌یشان باقی بود درحال محو شدن است او کم‌کم احساس پشیمانی می‌کند. فیلمنامه‌ای بینقص و زیبا در مورد اهمیت کنارهم قرار گرفتن خوب و بد و یا حتی تلخ و شیرین در زندگی.
10. همشهری کین (Citizen Kane)
- سال تولید: 1941
- نویسنده: هرمن جی. منکویتس، اورسن ولز
- کارگردان: اورسن ولز
- بازیگران: اورسن ولز، جوزف کاتن، دوروتی کومینگور، اورت اسلون، ری کالینز، جرج کولوریس، اگنس مورهد،
- امتیاز روتن تومیتوز: 99 از 100
همشهری کین مدت‌هاست که به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما شناخته می‌شود. بخشی از این شهرت به کارگردانی و بازی انقلابی اورسن ولز بازمی‌گردد، اما بخش بزرگی از موفقیت فیلم به خاطر فیلمنامه بینقص هرمان جی. منکویتس است که خود ولز آن را اصلاح و روی آن کار کرده است. تعداد کمی از فیلم‌ها وجود دارند که فیلمی درباره‌ی نحوه نگارش فیلمنامه‌ی آنها ساخته شده باشد، اما «همشهری کین» یکی از این معدود فیلم‌هاست و دیوید فینچر در سال 2021 فیلمی با عنوان «مانک»(Mank) با همین موضوع ساخته است .
منکویتس با نوشتن این فیلمنامه ریسک‌های زیادی را متحمل شد و نقدی مستقیم و بی‌رحمانه از ویلیام راندولف هرست، سرمایه‌دار رسانه‌ای انجام داد. هرست آنقدر آزرده شد که سعی کرد از طریق امپراتوری رسانه‌ای خود، معرفی و بازاریابی فیلم «همشهری کین» را مختل کند. حتی خارج از مفاهیم دنیای واقعی هم این فیلم به لطف کادربندی‌ها و تصویربرداری منحصربه‌فرد و تصمیم جسورانه‌اش برای تمرکز بر زندگی قهرمانی که از لحاظ اخلاقی مبهم است، شاهکاری انقلابی است. اما «شهروند کین» تنها یک اسکار و به خاطر فیلمنامه بینقص و باورنکردنی‌اش برد.
